18e zondag door het jaar B (2012)

Wat zoeken mensen? Met zo’n vraag kun je misschien het beste naar de Consumentenbond. Alhoewel, dat is natuurlijk niet de enige instelling die met die vraag bezig is. Wanneer de overheid een nieuw dienst op wil zetten, of als er een nieuw product wordt gelanceerd, wordt er vaak een haalbaarheidsonderzoek en een marktonderzoek gedaan. Of men start een SWOT analyse, dat is “sterkte en zwakte, kansen en risico’s’. Bedrijven bieden een SLA aan, een ‘Service Level Agreement’, zodat klanten weten waar ze op mogen rekenen. Later wordt er natuurlijk een klanttevredenheidsonderzoek opgezet. Zodat de service op niveau kan worden gehouden en er misschien nieuwe producten kunnen worden ontwikkeld en aangeboden. Kunt u het nog volgen? Allemaal reclametaal. In gewoon Hollands heette dat vroeger: ‘de klant is koning’ en ‘je moet je klant tevreden houden’.

 

Vandaag blijkt dat Jezus geen klanttevredenheidsonderzoek of marktanalyse nodig had. Die had hijzelf al gemaakt met zijn inzicht in dat wat er in het mensenhart omgaat. Waar gaat het vandaag over? Mensen zoeken Jezus. Fantastisch toch, zou je zeggen. Moderne marktstrategen zeggen: ‘Als ze maar over je praten, dat geeft naamsbekendheid. Als ze maar over je praten, in de roddelbladen, schandaalpers, goedkope reclame, als het maar verkoopt’. Mensen zoeken Jezus. Maar Jezus is er niet van onder de indruk.

 

Waarom zoeken mensen Jezus? Op het eerste gezicht lijkt het dat ze daar toen toch wat verder waren dan wij met onze generatie nu. Want ik heb de indruk dat buiten de Kerk bijna niemand Jezus meer zoekt. Wat zoeken mensen dan wel? Koopjes bij de uitverkoop, die gaat nu weer beginnen. Een super aanbieding met een vakantievlucht, zodat ze later kunnen zeggen: ik ben voor 300,- Euro naar Spanje geweest. Wat zoeken mensen? Gezelligheid, gemak, plezier, veiligheid, gezondheid natuurlijk. Wat zoeken mannen en vrouwen? Vul maar in, zet de TV maar aan en je ziet wat ze zoeken. Kijk maar waar vader of moeder, zoon of dochter heen zit te zappen, kijk maar welke reclame ze uitpluizen. Maar is er iemand die Jezus zoekt?

 

In het Evangelie staat het letterlijk: ‘Ze voeren in de richting van Kafarnaüm, op zoek naar Jezus.’ Geweldig toch! Maar waarom is Jezus dan niet onder de indruk, waarom wordt Hij niet enthousiast? Omdat het erop lijkt dat zij in die tijd toch niet verder waren dan wij nu. Want wat zochten ze? Ze zochten Jezus niet, maar het brood dat Hij hen gaf.

 

Ik was in februari in Ghana. Iedereen daar die vlot kan praten en zingen en die handig met de Bijbel is, begint daar zijn eigen kerkje. En de hoofdboodschap luidt zo ongeveer: ‘Jezus is alles.’ ‘Kom erbij, Jezus vervult je grootste wensen.’ Vraag Hem, en Hij geeft wat je nodig hebt. Jouw carrière krijgt een nieuwe impuls. Jij krijgt de vrouw die je zoekt, de man waar je naar verlangt, de kinderen waar je op hoopt, de gezondheid die je nodig hebt, het geld dat het nieuwe leven mogelijk maakt. Kom naar Jezus, vraag en je zult verkrijgen. Hij heeft het Zelf gezegd, kom naar onze kerk en hoor de verhalen van mensen die alles kwijt waren, maar die zich hebben bekeerd en die nu als herboren een fantastisch leven leiden.’

 

Mensen zoeken Jezus, maar waarom? Met onze Westerse ogen lijkt Jezus soms achterhaald, Hij is een slechte strateeg, Hij doet geen marktonderzoek en heeft een slechte programmering, Hij doet verkeerde uitspraken, want Hij zegt: ‘Wie zijn kruis niet opneemt en Mij niet volgt, is Mij niet waard.’ Of: ‘Dit is een slecht geslacht.’ En: ‘Daar zal geween zijn en tandengeknars.’ En: ‘Ik ben geen vrede komen brengen, maar verdeeldheid.’

 

Waarom zijn wij hier in de kerk? Wat zoeken wij hier, of Wie zoeken wij hier? Zoeken we rust, zoeken we God, zoeken we inspiratie, zoeken we bevestiging van onze goede pogingen, zoeken we innerlijke kracht? Wat zoeken we hier, wie zoeken we hier? En als we zeggen: ‘Ik zoek Jezus; zelfs dan nog mogen we ons afvragen: ‘En waarom zoek ik Jezus dan?’ Mensen hebben eerste het broodteken meegemaakt. En nu is Jezus op een mysterieuze manier aan de overkant gekomen, het lijkt wel of Hij gevlogen heeft, want zij gaan met de boten en vinden Hem aan de overkant. Maar Jezus zegt heel duidelijk: ‘Jullie zoeken Mij niet omdat je tekenen gezien hebt, maar omdat je je buik gevuld hebt met dit brood. Jezus prikt dwars door alle schone schijn heen. En zoals Hij dat toen deed, zo doet Hij dat ook bij ons. Het is steeds de kunst om in je eigen hart te kijken en je af te vragen: ‘Waarom ben ik hier?’ Ook voor mij als priester geldt: Steeds weer kijken naar jezelf en je afvragen: ‘Waarom doe ik dit, is mijn bedoeling zuiver? Waarom sta ik hier, is dit omdat Jezus mij hiertoe zendt?’

 

Jezus zegt vandaag tegen hen en tegen ons: ‘Werk niet voor voedsel dat vergaat, maar voor het voedsel dat blijft ten eeuwigen leven en dat de Mensenzoon je zal geven. Maar ook dan blijft er die valkuil. Want ook dan zeggen mensen: ‘Heer geef ons ten alle tijden dat voedsel, net als de Samaritaanse vrouw die aan de put zegt: ‘Heer geef mij dat water te drinken waardoor ik geen dorst meer krijg, en niet steeds hierheen moet om water te putten’. Zo zeggen de mensen vandaag: ‘Heer geef ons te allen tijde dat brood.’ Maar ze snappen het niet. Het echte Brood staat voor hen. Het echte Brood spreekt tot hen. Het Echte Brood is daar in levende lijve. Zullen zij en wij het ooit snappen? Zelfs als Hij het zonder omhaal zegt: ‘Ik ben het Brood des levens: wie tot Mij komt zal geen honger meer hebben, en wie in Mij gelooft zal nooit meer dorst krijgen’, snappen ze het nog niet. Want dan heeft Hij het over een heel andere honger en een heel andere dorst. Met welke honger bent u naar de Kerk gekomen, en wat is uw dorst?

 

Wat is uw diepste verlangen? Gelukkig zijn? Liefde ontvangen en liefde geven? Wat is het voor Jezus? Zijn diepste honger en dorst is God de Vader, in eenheid met de Vader leven. Heel zijn leven is daarvan vervuld. De wil van de Vader volbrengen. Mensen bij de Vader brengen, mensen bevrijden van verslavende angsten en innerlijke onzuiverheden. Maar wat kan Hij doen, wanneer wij niet hongeren en dorsten naar gerechtigheid en vrede, wanneer wij geen honger hebben naar het Brood dat Hij is en dat Hij geeft. Wat kan Hij nog doen? Wat kan de Kerk doen, wat kan de pastoor doen als al onze behoeften door de wereld worden bevredigd en we ons niet meer afvragen wat God van ons vraagt?

 

Jezus doet tekenen, om ons wakker te maken. Maar Hij dwingt niet, Hij forceert niet. Wie niet komt, zal Hij wel opzoeken, zoals de Goede Herder het verloren schaap, maar wie dan nog niet meegaat, die laat Hij vrij. Straks zegt Hij weer: ‘Dit is mijn Lichaam en dit is mijn Bloed. Dit is Brood van eeuwig leven. Moge Hij het verlangen in uw hart doen groeien, uw honger doen toenemen, opdat u altijd blijft zoeken naar hem die het antwoord is op onze diepste verlangens en meest innerlijke honger en dorst. Amen.