1e zondag van de advent A (2007)

"Het jaar zit er alweer bijna op", constateert degene die de koster helpt met het maken van de adventskrans. Waarop ik een beetje ondeugend opmerk: "dan denk je nog wel erg 'heidens'.
Denken in jaarkingen, dat is de menselijke Odyssee, terug van weggeweest: een cirkelgang, eerst omhoog en dan omlaag.
De Adventskrans is er toch bedoeld om de aandacht te richten op het Licht dat straks gaat blinken en schitteren in de stal van Bethlehem.
Het staat er ook zo realistisch : terwijl de mensen niets vermoedend bezig zijn met hun eigen besognes. Met huwen en uitgehuwelijkt worden, met de kleine verlangens, met vacantieplanning, met de vraag: wat zal ik op Kerstmis gaan koken, of de kleine verlangens van de familiekring, waar ruzies moeten worden bijgelegd .... dan plotseling doet zich iets voor dat heel onze plannen doorkruist.
Bangmakerij van de profeet, of een waarschuwingssignaal ? Want mensen, zeker collectief, laten zich niet zo gauw bang maken.
Ik herinner me nog tijdens de opleiding dat er in cursus 'pastoraal', vaker werd gesproken over zogenaamd 'neurotische mensen'. Mensen die altijd bang zijn voor dingen die zouden kunnen gebeuren. Krampachtige mensen die hun kinderen het liefst, zoals dat - sinds het scholierenprotest- "ophokken" heet. Thuis houden. Mensen die geen stappen in het onbekende durven te zetten.
Als contrast daartegenover de vrijmoedigen, de 'niets vermoedenden ' die rustig de berg gaan beklimmen, zonder er rekening mee te houden dat er wel eens een onweer zou kunnen losbarsten waartegen ze niet tegen bestand zijn. Mensen die plannen willen uitvoeren zonder zich bewust te zijn dat ze te hoog aan 't mikken zijn.
Niets vermoedende mensen die 't gewoon laten geschieden, en als het moeilijk wordt proberen ze er niet aan te denken. Dan pas zien ze wel weer verder.
Wat is de profeet - in dit geval Jezus zelf - dan een zwaartorsend mens: waarom je druk maken voor dingen die toch moeten gebeuren ? Als het geschiedt, is er immers nog altijd een mogelijkheid om er het beste van te maken.
Maar als het om de laatste dingen gaat? De laatste, niet in tijdsverloop, anders komen we weer terecht in de cyclus van leven dat op dood uitloopt. Maar als het eens andersom zou geschieden: de laatste dingen zijn dan de belangrijkste dingen. Die liggen vaak verscholen onder een oppervlak van schone schijn en vergankelijk geluk. Het zijn levenscheppende zaken die geluk mogelijk maken ?
De laatste dingen zijn de beslissende dingen .......
De profeet wil ons niet bang maken. In de Westerse cultuur zijn de passages over het 'laatste oordeel' verstaan als een letterlijke voltrekking van het Gericht Gods. Terwijl de profeet juist oproept om niet bij de oppervlakte te blijven staan, en je bestaan te vullen alleen met zaken die je maken tot mensen die niets in de gaten hebben.
 
Heb je wel in de gaten wat er om je heen gebeurt?
Heb je wel in de gaten wat je buurman, je vriend op dit moment moet doormaken?
De mevrouw uit Licht en Liefde die weer een stap heeft moeten terugzetten en nu definitief gekluisterd is aan de rolstoel. Of die jongeman die een dwarslesie heeft opgelopen door een fatale val, of beter gezegd noodsprong in het diepe?
 
Waakzaamheid: dat is geen oproep om op een neurotische wijze overal schimmen te zien, die je alleen tot een klagende mens maakt maar waakzaamheid is de oproep tot kostbaar leven. Leven waarin je je kansen te baat neemt voor wat in je bereik ligt.
Leven wordt pas kostbaar als plezier echt tot een genieten wordt. Het kenmerk van louter plezier is de korstondigheid, terwijl genieten nog altijd ook nagenieten is.
Leven wordt pas kostbaar als verdriet niet wegzinkt in een diepe treurnis, maar een periode is waarin nieuwe dromen gaan ontluiken. Plat realisme staat haaks op wat Jezus ons is komen brengen en leren.
Daarom is de Advent een korte cyclus waarin dromen centraal staan: maar dromen, dat weten we, die zijn koststondig. Als je wakker wordt en je probeert je je droom te reconstrueren, dan merk je dat dit onmogelijk is. Onheilsdromen vermoeien je ten diepste, ze hebben zoals al het negatieve een diepere inpact.
Vandaag dromen we  van mensen die uit de verstrooiing in drommen zich treffen op de Sionsberg. De Tempel als trefpunt waar het goede nieuws de mens gaat vervullen.
En bij wijze van spreken onderweg, gebeurt het er eerste wonder:  zwaarden worden omgesmolten tot ploegijzers ... Het is als de droom van de onze soldaten in Afghanistan: ze hopen door hun aanwezigheid dat de humanitaire bijstand de mensen uit de greep houdt van de gewapenden benden. Ze dromen dat hun aanwezigheid bijdraagt tot vrede ... ondanks de harde feiten die hun geloof weer onder spanning zet.
Dat is ook het geloof van de mensen die opkomen voor zwakkeren zoals de Adventsactie die de Mayacultuur wil redden uit de greep van de harde ondernemers die zwakke mensen van hun land beroven.
Maar als je in welvaartsland je kleine erfje ' niets vermoedend' wil beschermen, en je niet wilt inlaten met wat er gebeurt en wat ook jou kan overkomen, dan ben je inderdaad bezig met jouw Adventskrans die je doet uitroerpen: 'er is alweer bijna een jaar voorbij'.
Jezus wil door zijn oproep tot waakzaamheid ons niet bang maken: het gaat om de inhoud van ons menszijn. Het gaat om 'de laatse' of beter de beslissende zaken.
 
Wie bereidt is zich daarmee in te laten zal straks als een kind het nieuwe licht zien als een waarachtig Godsgeschenk : God zelf die een stervende wereld opnieuw doet geboren worden.